Dünya Sigarayı Bırakma Günü
‘Sigara kullanmanın ne kadar zararlı olduğu artık herkes tarafından bilinen bir gerçek. Uzun yıllardır her türlü mecrada buna ilişkin uyarılar, haberler ve bilinçlendirme çalışmaları yapılıyor. Nitekim Dünya Sağlık Örgütü’nün girişimiyle toplumsal bilinç oluşturmak ve sigarayı bırakmayı teşvik etmek amacıyla 9 Şubat, Dünya Sigarayı Bırakma Günü olarak kabul ediliyor.
Sigaranın Zararlı Etkileri
Sigara, akciğer başta olmak üzere hemen her organda ciddi hastalıklara sebep oluyor. Tıpkı kalp ve damar sisteminde olduğu gibi. Kalp ve damar hastalıkları, hem sık görülüyor hem de ölüm sebeplerinde başı çekiyor. Sigara kullanımı da bu hastalıkların önemli bir nedeni olmaktadır.
Sigaraya Bağlı Kalp Hastalıkları
Sigarayla kalp hastalıkları arasındaki ilişkiyi Türk Kardiyoloji Derneği Koruyucu Kardiyoloji ve Ateroskleroz Çalışma Grubu Başkanı da olan Sağlık Bilimleri Üniversitesi Dr. Siyami Ersek Kalp ve Damar Hastalıkları Merkezi’nden Prof. Dr. Barış Güngör’le konuştuk.
‘Sigaranın içinde bağımlılık yapıcı özelliği çok fazla olan nikotin yanında, karbonmonoksit, katran, arsenik, hidrojen siyanür, formaldehit ve metan gibi insan sağlığına çok zararlı 3500 farklı kimyasal madde mevcut. Akciğerle alakalı kronik akciğer hastalıkları ve akciğer/gırtlak kanseri riskini ciddi derecede artırıyor, ancak kalp damar sistemi üzerine etkileri toplumda daha sık görülüyor’ diye sözlerine başlayan Prof. Dr. Güngör, sigaranın kalp ve damar hastalıklarına verdiği zararı şu şekilde açıklıyor:
‘Sigara dumanını çektiğimiz zaman akciğerdeki hava odacıklarından bütün bu kimyasallar kana karışarak tüm hücrelerimize ulaşıyor. Katran akciğerde birikiyor ancak kanla bütün hücrelerimize ulaşan kimyasallar sağlığımızı tehdit eden bir dizi reaksiyonu tetikliyor. Damar duvarını kaplayan “endotel” hücreleri de sigaradan etkileniyor ve atar damarlarda plak oluşumu ve damar tıkanıklığı hızlanıyor.’
Sigaranın Kalp Krizine Etkisi
Prof. Dr. Güngör, sigaranın kalp ve damarlarda verdiği tahribatı ise şu şekilde özetliyor:
‘Damar tıkanıklığı dediğimiz ateroskleroz ve aterosklerozun üzerinde gelişen pıhtılaşma, aslında kalp krizi dediğimiz durum. Sigara, pıhtılaşma hücrelerinin (trombositler) aktivasyonunu artırıyor ve kanın kıvamını koyulaştırıyor. Atar damarlardaki plaklarda inflamasyona yol açıyor, bu da plakların yırtılması ve damar içi pıhtı oluşumuna neden olmasını kolaylaştırıyor. Bu olay kalp damarında olursa kalp krizi, beyin damarında olursa felç, bacak damarında olursa soğukluk, morarma, ülser oluşumu hatta amputasyona kadar gidebilen ciddi problemlere yol açabiliyor.’
Sigarayı Bırakma ve Risk Faktörleri
Sigarayı bırakma konusunda hem hastalara hem de ailelerine büyük rol düşmektedir. Sigara kullanımı yüzde 50 gibi yüksek bir oranda kalp krizine neden olmaktadır. Sigara, aynı zamanda inflamasyon (yangı, iltihap) yapıcı etkisiyle de bilinmektedir. İnflamasyon fazla olduğunda, damar tıkayıcı partiküllerin duvara yapışma özelliği artar ve kolesterolün vücuda verdiği zarar artar. Sigara kullanıcılarında, kalp şikayeti olmayan kişilere göre daha fazla damar daralması görülebilir. Sigara tansiyon ve nabzı yükselterek, kriz riskini artırmaktadır.
Sigarayı Bırakmanın Önemi
Sigarayı bırakma konusunda hastaların sosyal veya profesyonel bir destek almaları önemlidir. Sigarayı bıraktım diyenlerin büyük bir kısmı, destek almadıklarında bir yıl sonra tekrar sigaraya başlama eğilimindedir. Sigara içmeye devam eden hastalar, kalp krizi veya felç gibi ciddi hastalıklar nedeniyle tedavi olduktan sonra sigarayı bırakmalıdır. Çünkü damardaki hastalık tamamen geçmez, sadece tedavi edilir. Sigara kullanımı, damarlardaki hastalığın ilerlemesine ve ciddi sorunlara yol açabilir.
Sigarayı bırakma konusunda bilinçli olmak ve destek almak, kalp ve damar sağlığını korumak için önemlidir.